Şahmeran Efsanesi

ŞAHMARAN HİKAYESİ



Mezopotamya’da bin yıldan beri anlatılır bu masal. Anadolu’da,
Koçgiri’de bu masal geceleri genç yaşlı herkesin toplandığı köy
odalarında bilge dervişlerin, gözleri deryalaşmış masal anlatıcılarının
ağzında bal gibi düşer karanlık gecelerde.
İnsanlığın en büyük utancıdır Şahmaran. En büyük utancıdır der
bilge adam, nedenini öğrenmek istiyorsan dikkatlice bu hikayeyi
dinleyeceksin ve dersini kendin çıkaracaksın.
Yılanların şahıymış Şahmaran. Ama ondan sadece yılanlar değil
doğadaki tüm canlılar çekinirmiş. İşin gerçeği ise, ondaki bu güç
aslında kimseyi korkutmazmış, çünkü Şahmaran diğer hükümdarlar gibi
kimseyi tehdit etmez, gücünü kimseye göstermezmiş. Gücünü bilgelikten
alırmış Şahmaran. Kainatın tüm bilgisine hakimmiş. Hakikatın
yolundaymış. Bu sayede tüm bildiklerini, özelliklerini, tüm hayvanların
dilini, her taşın tarihini bilirmiş. Ama gerçek bilge olduğu için
bilgisini kullanmaz, kendi gücüne güç katmaya çalışmazmış.

Şahmaran en çok insanlardan kaçarmış, onların bencil arzularını iyi
bilir bu sebeple bilgisini onlardan gizlermiş. Fakat Şahmaran
insanlıktan uzak değilmiş, çünkü yarı insan yarı yılan görünümündeymiş.
Yani ne tam insan ne tam yılan, yarı ateş yarı su. Yarı gece, yarı
sabah gibi. Belden yukarısı şeytani denecek kadar büyüleyici güzel bir
kadınmış. Başında boynuzları taç gibi görkemli kılıyormuş onu. Ama
belden aşağısı ise yılanmış. Her birinin ucunda bir yılan başı olan tam
oniki ayaklı güzel bir kadınmış Şahmaran. Bilge, güzel ve hikmet sahibi
biriymiş yılanların taptıkları Şahmaran.

Onun masalını dengbejler oniki gün oniki gecede ancak bitirirler.
Bizim anlatacağımız bölüm sadece hikayenin sonu. Yani insanın masaldaki
son ihaneti.

Masalın sonuna kadar Şahmaran hem insanlardan kaçmış, hem de onları
özlermiş. Tam bir yılan olmadığı için yılanların arasında da kendini
yalnız hissediyormuş. Arada bir dertleşmek, insani duygularını insanla,
insanoğluyla paylaşmak istiyormuş. Gel gelelim bin yıllar boyunca
insandan sadece ihanetin binbir yüzü olduğunu görmüş. Her insan ona
bencilce yaklaşmış, onun arkadaşlığından çok onlar için onun bilgisi
değerliymiş. Ve insan için bilgi güç demekmiş. İnsanoğlu biliyormuş ki,
Şahmaran’ın etinin suyu bilgeliğin belki de ölümsüzlüğün yolunu açacak.


Şahmaran ise bin yıllardır kaçış halindeymiş. İnsanlar yüzünden
ülkesini hep taşımak, sürekli izini kaybettirmek zorunda kalmış. Onun
ölümü sadece insan elinden olabilirmiş. Eğer ona insan ona dokunmazsa
kıyamete kadar yaşayabilirmiş. İşt böyle insanlardan ve aynı zamanda
yılanlardan da kaçarak yaşamını sürdürürmüş Şahmaran.

Bu zamanların birinde üç genç ormanda top oynuyormuş. Derken
gençlerden topu yakalamaya çalışan Cansap’ın ayağı taşa takılmış ve
oradaki kuyuya düşmüş. Arkadaşları Cansap’ı kuyudan çıkarmak için çok
uğraşmışlar ve tüm çabaları sonuçsuz kalmış. Arkadaşlarını
kurtaramadıkları için ailelerinden çok korkan gençler, olan biteni
gizlemişler ve Cansap’ı hiç görmediklerini söylemişler. Ve o günden
sonra ne kuyunun yanına, ne de ormana bir daha hiç gitmemişler.
Aralarında Cansap’ın adını dahi anmaz olmuşlar.

Ya Cansap ?


Kuyuya düşen Cansap ise ölmemiş. Aşağı düştüğünde kendini yeni bir
hayatın içinde bulmuş. Kuyudan aşağı çok yumuşak bir düşme olmuş ve
düştüğü yer ise çayır çimenmiş. Önce öldüğünü ve cennete geldiğini
sanmış. Her taraf bin bir çeşit meyve, kuş ve çiçekle doluymuş.
Çevresine baktıkça gördüğü manzaradan büyüleniyormuş. Zamanla
çevresindeki yılanları fark etmiş. Fark ettikçe de gözleri büyümeye
devam etmiş. Boa, engerek, kobra, çıngıraklı, karayılan…. Her çeşitten
onlarca, yüzlerce, binlerce yılan çevredeymiş.

Korkunç bir çığlık atmış Cansap. Kendi çığlığından kendisi korkmuş
ve susmuş. Çünkü yılanların tümü dile gelmiş ve konuşuyorlarmış.

- “Korkma bizden, misafirimizsin burada, hoş geldin !”


- “Biz insana düşman değiliz, insanlar bize düşman …”


- “Bakma yerlerde süründüğümüze, bizim de yüreğimiz var. “


- “Bize dokunmayana bizim zararımız olmaz.”


- “Görünüşümüzden korkma, üzme bizi…”


- “Şimdi bekle, seni Şahmaran’ın huzuruna çıkaracağız. İnsanlardan
o kadar büyük zararlar gördük ki, buralarda saklanma nedenimiz sadece
kendimizi korumaktır. İstemezdik burayı öğrenmeni, ama oldu bir kere,
artık başımızın üzerinde yerin var.”

Çok beklememiş Cansap ve kısa süre sonra karşıdan Şahmaran ağır
ağır gelmeye başlamış. Şahmaran’ın güzelliğini gördükten sonra Cansap’n
gözleri bir kez daha faltaşı gibi açılmış ve kamaşmaya başlamış.
Şahmaran’ın kalbi de Cansap’ı gördükten sonra hızla atmaya başlamış.
Duyguları ve bildikleri bir türlü barışmıyormuş. Sevinç ve üzüntü.
Heyecan ve kararlılık. Tereddütler yaşamaya başlamış.

Şahmaran da, Cansap’ın karşısına dikildiğinde bir deprem olmuş
sanki içinde. Gövdesi kuyruğundan kopacakmış gibi hissetmiş. Bin yıllık
yaşamında ilk kez böyle bir duyguya kapılmış Şahmaran. Sanki daha
önceki bin yıllık yaşamı silinmiş. Göz göze gelmişler. Cansap özür
dileyerek başlamış sözlerine. Arkadaşlarıyla kuyunun yanında oyun
oynadıklarını, kuyuya düşüşünü, köyünü, annesini ve oraları şimdiden
özlediğini anlatmış.

- “Olmaz” demiş Şahmaran. “Bir daha insanlara güvenmeyeceğime dair olarak kesin yeminim var yılanlara” demiş.


- “ Sakın israr etme !.. “


Cansap’ın israrları fayda etmemiş. Yalvarmaları bir işe yaramamış.
Şahmaran, ihanetle, firarlarla geçen yaşam öyküsünü anlatmaya başlamış
Cansap’a. Her gün bir parçasını öğrenmiş genç adam. Uzun süre ne
köyünü, ne arkadaşlarını anımsamamış. Öykü ilerledikçe Cansap daha da
meraklanmış. Azar azar bin yıllık tarihi, sadece Şahmaran’ın değil,
insanların da tarihini dinlemiş ve öğrenmiş.

Gel gelelim gün gelmiş, Şahmaran’ın anlattığı hikaye sona ermiş. Hikaye bitince de Cansap’ın merakı da tükenmiş.


İnsan dediğin merakı tükenince yüzünü başka yöne çevirir, bilmediği
başka meraklar peşinde koşarmış. Zamanla merakın yerini sıkıntılar
almış, özlemler almış ve bir gün Şahmaran’ın karşısına çıkmış.

- “ Ben artık gitmek istiyorum ey bilge Şahmaran ! Sana minnetarım,
bana çok şey öğrettin. Sayende her şeye başka bir gözle bakıyorum. Ama
içimdeki özlem dayanılmaz oldu. Burada duramam, yapamam ben. Burada
yaşlanıp ölemem. İnsanları özlüyorum ben” demiş.

- “Olmaz ! ” demiş Şahmaran. “Yeminim var !” demiş .


Ama Cansap çok israr etmiş.


- “Ben diğerlerine benzemem. Sana ihanet etmem. Yemin ederim. Güven
bana. İnsana güvenilebileceğini ispat edeceğim sana.” diye devam etmiş
sözlerine.

- “Hayır !.. Hayır !.. Sen de ihanet edersin. Çünkü insansın, çünkü
insan zayıftır. Unutma ! Her insanın bir zayıf tarafı mutlaka vardır.
İhanetin ise bin bir çeşidi.” Diyerek tartışmayı bitirmiş.

Böylece günler günleri kovalamış. Günler geçtikçe de Cansap sararıp
solmaya başlamış. Ağzını açıp tek sözcük söylemez olmuş. O sustukça da
Şahmaran üzüntüden beter olmuş. Ve :

- “Evet” demiş kendi kendine. “ Yarı insan değil miyim ?
İnsanlığımın zayıf noktası çıktı karşıma. Aşk ölümündedir bu
topraklarda. Tanrı olsun, Şah olsun kar etmez.”


Yanına çağırmış Cansap’ı.


-“Sakın bu sefer yemin etme. Yemininden dönmeni istemem. Çünkü
biliyorum ki, eninde sonunda bana ihanet edeceksin. İhanet zayıf
noktada yeşerecek. Yanımda kalmadığına göre, o hayatı özlediğine göre
bu böyle olacak. Ama senden istediğim bir şey var. Hiçbir zaman hamama
gitme ! “

Bunları söyledikten sonra da gözden kaybolmuş. Yılanlar Cansap’ı sırtlayıp kuyunun ağzına kadar taşımışlar.


Cansap ise yeminini içten emişmiş aslında. Bu nedenle de kendi
köyüne uğramadan uzaklara, bir başka köye gidip orada kendi halinde bir
marangoz olarak yaşamaya başlamış. Ne çok söz söylemiş, ne de çok söz
dinlemiş.

Bu sırada kral mı, bey mi dersiniz, diyelim ki Padişah. O bölgede
hüküm süren şah hastalanmış ve yataklara düşmüş. Bu işe en çok da
sevinen Vezir olmuş. Vezirin de en büyük arzusu Şahmaran’ı bulmakmış.
Şahmaran’ı bulup onun etinin suyunu içerek bilgiye kavuşmak ve böylece
ölümsüzlük ağacını bulup meyvesinden yemek, sonuçta ölümsüz olmakmış
amacı.

Nice zaman padişaha yalvardıysa da, Şahmaran’ı arayıp bulmak için
padişahtan izin alamamış vezir. Padişah korkak bir insanmış ve
Şahmaran’la uğraşmak istememiş. Gelgelim padişah yataklara düşünce
vezir son kozunu oynamaya karar vermiş.

-“Hünkarım… Hastalığınıza çare bulamadı hiçbiri. Hangi hekim
geldiyse aynı şeyi söylüyor. İlacınızı bilse bilse Şahamran bilir.
Derman Şahmaran’da. İzin verin Şahmaran’ı bulup getireyim” demiş.

-“Hiç vakit kaybetmeyin !.. Bulun getirin yılanların şahını !” demiş insanların şahı.


Ve tüm ülke halkı hamamlara sokulup çıkarılarak Şahmaran aranmaya
başlamış. Cansap boşuna denenmiş. Hamamda Cansap’ın teni pul pul olmuş
ve tutmuşlar kolundan. Haftalarca süren işkencelerde ağzını açıp tek
kelime söylememiş Cansap.

İşkenceler sonucunda ölümün kıyısına dayanmış. Vezir öleceğinden
korktuğu için işkenceyi sona erdirmiş. Ve kurnazca bir plan uygulamaya
başlamış.Apar topar Cansap’ın hücresine dalmış ve :

-“Ne yaptılar sana böyle evlat ? Benim bundan haberim yok.
Acımasızlığın bu kadarı da olmaz. Hepsinin kellesini vuracağım. Haydi
gel seni saya götüreyim. İyileşene dek misafirim ol !” demiş.

Vezir, Cansap’ı sarayda kuş sütüyle beslemiş ve etrafında dört dönüyormuş Cansap’ın.


Cansap kendine gelince, vezir omuzları çökük bir halde Cansap’ın yanına oturmuş ve :


-“İnan bana ! Bizim Şahmaran’a çok büyük saygımız var. Ama başımızda öyle bir tehlike var ki, çok fena. Çaresiz kaldık.”


Vezir, halkın içinde bir salgın gezdiğini, bu hastalığın vebadan
beter olduğunu, eğer önlem alınmazsa tüm insanlığa yayılacağını ve bir
süre sonra bir tek insanın bile sağ kalmayacağını, ve daha neler neler
söylemiş. Cansap, dinledikçe şaşkınlığı artmış.